Bệnh tiêu chảy và phòng ngừa bệnh tiêu chảy do Rotavirus.

Thời tiết mùa đông xuân tiết trời lạnh, ẩm, nắng yếu là giai đoạn dễ mắc bệnh đường ruột, tiêu chảy và nhất là tiêu chảy do Rotavirus. Biểu hiện đầu tiên của bệnh là nôn nhiều, nôn liên tục, nôn dữ dội dễ lầm tưởng bị ngộ độc thực phẩm; một số trẻ có thể biểu hiện bệnh bằng các triệu chứng sốt, ho, chảy mũi, nôn ói rất giống với cảm cúm trước khi có triệu chứng tiêu chảy. Bệnh tiêu chảy gây mất nước nhanh, diễn tiến trở nặng và gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Các bậc phụ huynh không được chủ quan khi thấy những biểu hiện mất nước ở trẻ như: Môi khô, lưỡi khô, da khô, da nhăn nheo, tiểu ít, tri giác kích thích,thở nhanh, quấy khóc…

Định nghĩa tiêu chảy và tiêu chảy cấp:

- Tiêu chảy: tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc toàn nước ≥ 3 lần trong 24 giờ.

- Tiêu chảy cấp: là tiêu chảy khởi đầu cấp tính và kéo dài không quá 14 ngày.

Nguyên nhân tiêu chảy cấp: do các tác nhân sau

- Rotavirus là nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh tiêu chảy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, là tác nhân chính gây tiêu chảy nặng và đe dọa tử vong ở trẻ <2 tuổi.

- Vi khuẩn: E.coli, Shigella, Tả, Campylobacter Jejuni , Salmonella ...

- Ký sinh trùng: Giardia, Cryptosporidium, Amip

- Các nhiễm trùng khác: nhiễm khuẩn hô hấp, nhiễm khuẩn tiết niệu, viêm màng não,...

- Tiêu chảy cấp do thuốc, loạn khuẩn ruột do kháng sinh…

- Tiêu chảy cấp do ngộ độc thức ăn, dị ứng,...

Bệnh tiêu chảy do Rotavirus: 

Rotavirus lây truyền qua đường miệng – hậu môn, khi Rotavirus vào đường tiêu hóa, nó sẽ phá hủy tế bào thành ruột non và gây bệnh viêm dạ dày ruột, trong vòng 12-24 giờ sẽ có triệu chứng:

- Nôn ói: ói rất nhiều vào ngày đầu và giảm bớt khi bắt đầu tiêu chảy.

- Tiêu chảy cấp: phân lỏng toàn nước, có lúc màu xanh dưa cải, có thể có đàm nhớt nhưng không có máu.

- Sốt nhẹ, đau bụng.

- Ho và sổ mũi, mệt mỏi, quấy khóc.

Vắc xin phòng ngừa:

Rotavirus có 4 tuýp: A, B, C, D trong đó type A là type hay gặp nhất.

- Vắc xin dạng uống là loại vắc xin mới nhất phòng chống bệnh đường tiêu hóa do Rotavirus. Vắc xin đã được chứng minh hiệu quả bảo vệ lên đến 90% cho trẻ em khỏi bệnh đường tiêu hóa do Rotavirus.

- Vắc xin Rotarix (Bỉ): uống 2 liều; liều đầu tiên uống vào lúc 6 tuần tuổi và sau 4 tuần uống liều tiếp theo. Nên cho trẻ uống vắc xin Rota vi rút trước 24 tuần tuổi.

- Vắc xin Rotateq (Mỹ): uống 3 liều; liều đầu tiên trong khoảng 7,5-12 tuần tuổi, hai liều còn lại cách nhau một tháng, liều thứ 3 phải kết thúc trước tuần thứ 32.

Bé đang dương tính với virus Rota có thể tiêm phòng vắc xin Rota được không? Virus Rota có 4 type huyết thanh gây bệnh nên mặc dù trẻ bị tiêu chảy cấp do Rotavirus thì vẫn nên sử dụng vắc xin phòng tiêu chảy do Rotavirus để phòng các type huyết thanh khác.

Khuyến cáo phòng chống bệnh tiêu chảy:

1. Vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường:

- Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

- Mỗi gia đình có nhà tiêu hợp vệ sinh, không đi tiêu bừa bãi ra môi trường, hồ ao, sông…. Đối với gia đình có bệnh nhân tiêu chảy cấp cần rắc vôi bột hoặc Cloramin B sau mỗi lần đi tiêu.

- Phân và chất thải của người bệnh phải đổ vào nhà tiêu, cho vôi bột, Cloramin B... vào sau mỗi lần đi để sát khuẩn.

- Tránh tập trung ăn uống đông người như ma chay, cưới xin, cúng giỗ.

- Hạn chế người ra, vào vùng đang có dịch.

2. Nghiêm túc thực hiện vệ sinh An toàn thực phẩm:

- Mọi người, mọi nhà đều thực hiện ăn chín, uống sôi.

- Không ăn rau sống, không uống nước lã.

- Không ăn các thức ăn dễ bị nhiễm khuẩn đặc biệt là mắm tôm sống, hải sản tươi sống, gỏi cá, tiết canh, nem chua.

- Chọn mua thức ăn từ nguồn thực phẩm an toàn, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, không sử dụng thực phẩm quá hạn sử dụng.

- Các thức ăn đã nấu chín hoặc thức ăn còn dư, để từ bữa trước sang bữa sau phải được bảo quản tốt; nếu chỉ sử dụng ngay sau một thời gian ngắn thì đậy lồng bàn, để nơi mát, thoáng gió; nếu muốn để lâu (vài tiếng trở lên) thì phải cho vào tủ lạnh, lưu ý tủ lạnh phải để ở mức độ đủ lạnh cần thiết.

- Rửa tay bằng xà phòng trước khi chế biến thức ăn để đảm bảo không làm nhiễm mầm bệnh từ tay bẩn vào thức ăn.

3. Bảo vệ nguồn nước và dùng nước sạch:

- Nguồn nước ăn uống phải được bảo vệ sạch sẽ.

- Cấm đổ chất thải, nước giặt, rửa và đồ dùng của người bệnh xuống ao, hồ, sông, giếng; cấm vứt súc vật chết và rác xuống ao, hồ, sông, giếng.

4. Khi có người bị tiêu chảy cấp:

Khi gia đình có người bị tiêu chảy cấp, phải nhanh chóng đến ngay cho cơ sở y tế nơi gần nhất để được điều trị kịp thời. Bố mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay khi con có một trong những biểu hiện sau:

- Đi ngoài nhiều lần phân lỏng (đi liên tục).

- Nôn tái diễn.

- Trẻ trở nên rất khát, ăn uống kém hoặc bỏ bú.

- Trẻ không tiến triển sau 2 ngày điều trị tại nhà./.

                                                            BS. PHƯỚC NHƯỜNG