Bệnh ung thư và các dấu hiệu nhận biết sớm ung thư

Bệnh ung thư là bệnh xảy ra ở cấp độ nhân tế bào, xuất hiện ở gần như bất kỳ đâu trong một ngàn tỷ tế bào của cơ thể. Bình thường, các tế bào sản sinh, lớn lên và phân chia để hình thành tế bào mới, tế bào cũ sẽ dần già đi, chết đi và được thay thế bởi các tế bào mới giống hệt tế bào cũ ở ngay vị trí thay thế. Khi ung thư xuất hiện, quá trình tự nhiên bị phá vỡ. Các tế bào ngày càng trở nên bất thường, các tế bào già cũ không chết đi mà tiếp tục phát triển, liên tục sản sinh các tế bào mới một cách vô tổ chức và mất kiểm soát, cứ thế nhân lên và cuối cùng tạo thành khối bất thường là khối u ác tính (ung thư). Tuy nhiên, không phải khối u nào cũng ác tính và nguy hiểm, u lành tính không có tính xâm lấn, dù đôi khi u lành tính cũng có kích thước rất lớn nhưng không nguy hiểm.

Dấu hiệu ung thư: Mỗi loại bệnh ung thư có các biểu hiện khác nhau, ung thư giai đoạn sớm rất hiếm khi biểu hiện triệu chứng, nếu có cũng không rõ ràng, người bệnh thường chỉ phát hiện tình cờ hoặc khi khám tầm soát. Ở giai đoạn trễ hơn, ung thư có thể biểu hiện tương đối rõ ràng với các triệu chứng:

- Sụt cân không rõ nguyên nhân

- Ăn không ngon miệng, suy nhược, mệt mỏi

- Nổi hạch

- Đau tại vị trí ung thư hoặc vị trí ung thư di căn

- Thay đổi thói quen đại tiện: có thể là táo bón, tiêu chảy hoặc phân có máu, là dấu hiệu của nhiều loại ung thư như ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày và ung thư hậu môn

- Chảy máu bất thường: có thể là chảy máu từ nướu răng, chảy máu từ âm đạo hoặc tiểu máu, là một dấu hiệu của nhiều loại ung thư như ung thư hốc miệng, ung thư cổ tử cung, ung thư tuyến tiền liệt…

- Ung thư giai đoạn cuối: Suy dinh dưỡng, gầy yếu; khó khăn trong vận động; sốt cao; đại, tiểu tiện không tự chủ; tinh thần bất ổn, cảm giác thờ ơ, không muốn gặp gỡ ai hoặc có lúc lo âu, có lúc giận dữ, có lúc lại sợ phải ở một mình; ăn uống khó khăn; cảm giác đau đớn, khó chịu trong người…

Các yếu tố nguy cơ gây ung thư: Cho đến nay vẫn chưa xác định được nguyên nhân rõ ràng gây ung thư, mà chỉ có thể xác định được các yếu tố nguy cơ. Ung thư hình thành từ một quá trình lâu dài gồm nhiều giai đoạn, từ các tế bào bình thường chịu các tác động từ bên trong và bên ngoài cơ thể, biến đổi thành tế bào bất thường, tổn thương trong nhân tế bào.

Nguy cơ ung thư cao có thể đến từ yếu tố di truyền, hay các tác nhân bên ngoài từ môi trường sống tác động vào bộ gen tế bào gây biến đổi. Nguy cơ liên quan đến di truyền và tuổi tác là các yếu tố không thể thay đổi, nguy cơ từ môi trường bên ngoài là các yếu tố có thể khắc phục và phòng tránh.

Ung thư không phải là căn bệnh vô phương cứu chữa. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, 1/3 các loại ung thư có thể dự phòng được, 1/3 ung thư có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm, điều trị kịp thời và 1/3 số bệnh nhân ung thư còn lại có thể kéo dài thời gian và nâng cao chất lượng cuộc sống bằng các phương pháp điều trị, chăm sóc. Hiệp hội phòng chống ung thư Quốc tế đề ra 4 ưu tiên cho mỗi Chương trình phòng chống ung thư quốc gia mỗi nước, bao gồm: Phòng bệnh ung thư; Phát hiện bệnh sớm; Nâng cao hiệu quả điều trị bệnh ung thư; Chống đau và chăm sóc triệu chứng cho bệnh nhân ở giai đoạn muộn./.

Bác sĩ Phước Nhường